It will take 5 Seconds to Subscribe Us
ဖုန္းေတြ
မီးေလာင္ၿပီး ေပါက္ကြဲတာနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ အရင္က မၾကာခဏဆိုသလို
ၾကားဖူးေကာင္းၾကားဖူးပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုကိစၥေတြထဲကမွ အေတာ္ေလး
လူေျပာမ်ားခဲ့တာကေတာ့ တစ္ႏွစ္တုန္းက Samsung ရဲ့ Galaxy Note 7 ဖုန္းေတြ
မီးေလာင္ၿပီး ေပါက္ကြဲတဲ့သတင္းပါ။
အရင္က ဒီလိုသတင္းမ်ိဳးေတြကို ခဏခဏေတြ႕ခဲ့ရေပမယ့္ Note 7 ကိစၥကေတာ့
အင္တာနက္ လူမႈကြန္ရက္ေတြမွာ ေတာ္ေတာ္ကို ဂယက္ရိုက္သြားခဲ့တာပါ။
ဒီလိုဂယက္ရိုက္သြားတာနဲ႔အတူ ဖုန္းရဲ့ Li-ion ဘက္ထရီေတြက
တကယ္ေပါက္ကြဲနိုင္သလားဆိုတဲ့အခ်က္ကိုပါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သံသယဝင္လာခဲ့ပါတယ္။
Li-ion ဘက္ထရီေတြ ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္လဲ?
ဘက္ထရီေတြ ေပါက္ကြဲနိုင္လားဆိုတာ မေျပာခင္၊ က်ေနာ္တို႔အားလုံးရဲ့
ဖုန္းေတြမွာ သုံးထားတဲ့ Li-ion ဘက္ထရီေတြရဲ့ အလုပ္လုပ္ပုံကို အရင္ဆုံး
ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
Li-ion ဘက္ထရီေတြမွာ cathode နဲ႔ anode လို႔ ေခၚတဲ့ ဓာတ္ဖိုနဲ႔ ဓာတ္မ
ငုတ္တိုင္ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ cathode ဘက္ အျခမ္းကို Lithium ion ေတြနဲ႔
ျဖည့္ထားၿပီး အားသြင္းေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ Lithium ion ေတြက cathode ဘက္ကေန
anode ဘက္ကို ကူးသြားပါတယ္။ ဖုန္းကို အသုံးျပဳတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ Lithium ion
ေတြက cathode ဘက္ကို ျပန္ေရာက္လာပါတယ္။ cathode နဲ႔ anode ရဲ့ ၾကားမွာေတာ့
လၽွပ္စစ္ဓာတ္ကို ကူးေစဖို႔နဲ႔ ion ေတြကို electrode တစ္ခုကေန တစ္ခုဆီ
အလြယ္တကူကူးေျပာင္းနိုင္ဖို႔ ကူညီေပးတဲ့ electrolyte လို႔ ေခၚတဲ့
ဓာတုအရည္တစ္မ်ိဳးကို ထည့္ထားရပါတယ္။
Li-ion ဘက္ထရီတစ္လုံးမွာ အေရးအႀကီးဆုံးအခ်က္ကေတာ့ cathode နဲ႔ anode
တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ဆက္စပ္ေနလို႔ မရတာပါပဲ။ တကယ္လို႔မ်ား သူတို႔ႏွစ္ခုၾကားထဲမွာ
လၽွပ္စစ္စီးကူးနိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အားသြင္းရာကေန ရရွိလာတဲ့ စြမ္းအင္ေတြက
တစ္ဖက္တစ္ခ်က္မွာရွိတဲ့ electrode ေတြထဲကို ေရာက္သြားရမယ့္အစား
အလယ္မွာရွိတဲ့ electrolyte အထဲကို ေရာက္သြားၿပီး ေသခ်ာေပါက္
မီးေလာင္ေပါက္ကြဲေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ electrode တစ္ခုနဲ႔
တစ္ခုၾကားမွာ separator တစ္ခုနဲ႔ ျခားထားရပါတယ္။ ပုံမွာျမင္ရတာကေတာ့
Lithium-ion ဘက္ထရီတစ္လုံးကို တည္ေဆာက္ထားပုံနဲ႔ သူ႔ရဲ့ အလုပ္လုပ္ပုံပါ။
Li-ion ဘက္ထရီေတြ ဘာလို႔ မီးေလာင္ရတာလဲ?
ဖုန္းဘက္ထရီေတြကို အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာပဲ အားကို ကုန္တဲ့အထိသုံးလိုက္၊
အားျပန္သြင္းလိုက္ ခဏခဏ လုပ္တာေတြေၾကာင့္ Li-ion ဘက္ထရီရဲ့ electrode ကေန
“Dendrite” လို႔ေခၚတဲ့ သာမန္မ်က္စိနဲ႔ မျမင္နိုင္တဲ့ Lithium
သတၳဳအမၽွင္ေလးေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီ သတၳဳမၽွင္ေလးေတြက ေနာက္ထပ္
electrode တစ္ခုဆီကို သြားစပ္ၿပီး လၽွပ္စစ္စီးကူးေစတဲ့အခါမွာေတာ့
short-circuit ျဖစ္ေပၚလာရပါေတာ့တယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္လာရင္ေတာ့ အပူခ်ိန္ေတြ
ျမင့္တက္လာၿပီး ႐ုတ္တရက္ မီးထေတာက္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။
ဓာတုေဗဒသေဘာတရားေတြအရ Lithium သတၳဳကိုယ္တိုင္က ဓာတ္တုံ႔ျပန္မႈျမန္ဆန္ၿပီး
မီးေလာင္နိုင္တဲ့ ဂုဏ္သတၱိရွိတဲ့အတြက္ အပူခ်ိန္လြန္ကဲလာတာမ်ိဳးရွိရင္
အလြယ္တကူ မီးေလာင္နိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုံမွာ ျမင္ရတာကေတာ့ Solid
Electrolyte Interface (SEI) ကို သ႐ုပ္ျပထားတာပါ။ SEI ဆိုတာ
ဘက္ထရီထဲမွာရွိတဲ့ electrolyte ေတြက အရည္ကေန အခဲ အေျခအေနကို
ေျပာင္းသြားတာကို ေခၚတာပါ။
ဖုန္းအသစ္ေတြ မိတ္ဆက္လိုက္တိုင္းလည္း ဖုန္းေတြရဲ့ မ်က္ႏွာျပင္အရြယ္အစားက
တစ္ခုထက္တစ္ခု ပိုပို ႀကီးလာသလို စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြကလည္း ပိုပိုၿပီး
ေကာင္းမြန္လာတာကို ေတြ႕ရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဖုန္းေတြအတြက္ စြမ္းအင္ကို
အရင္ကထက္ပိုၿပီး သုံးစြဲလာရပါတယ္။ အခုလို စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္ကို
ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔အတြက္ ဖုန္းေတြကို အခ်ိန္တိုတိုအတြင္းမွာ
စြမ္းအင္မ်ားမ်ားသိုေလွာင္နိုင္ေအာင္ ဖန္တီးလာၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ
အသစ္ထြက္ရွိတဲ့ ဖုန္းအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဖုန္းကိုယ္ထည္တစ္ခုလုံးကို သတၱဳနဲ႔
ျပဳလုပ္ထားတာကလည္း ဖုန္းေတြကို နဂိုရွိရင္းစြဲထြက္ ပိုလို႔ေတာင္မွ
ပူေစနိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ အျမန္အားျပည့္ေအာင္ သြင္းတဲ့
နည္းပညာေတြနဲ႔ ဖုန္းအားကို အခ်ိန္အၾကာႀကီး အားသြင္းရင္း
ပစ္ထားတာေတြေၾကာင့္လည္း အပူခ်ိန္လြန္ကဲမႈကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
ဖုန္းထုတ္လုပ္သူေတြနဲ႔ ေရာင္းခ်သူေတြ အဖို႔ေတာ့ Li-ion ဘက္ထရီေတြက
သူတို႔ကို ဘယ္ေလာက္ထိ ဒုကၡေပးနိုင္သလဲဆိုတာကို
ေကာင္းေကာင္းသိၿပီးျဖစ္မွာပါ။ အၿပိဳင္အဆိုင္ေတြ အရမ္းမ်ားတဲ့
အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ထုတ္လုပ္မႈပိုင္းမွာ အမွားအယြင္း နည္းနည္းျဖစ္႐ုံနဲ႔
ၿပိဳင္ဘက္ေတြရဲ့ေနာက္ ေနာက္ေကာက္က်က်န္ခဲ့မွာမို႔ ဖုန္းထုတ္လုပ္သူေတြအေနနဲ႔
နည္းနည္းေလးမွ အတိမ္းအေစာင္းခံမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။
တကယ္လို႔မ်ား ဘက္ထရီတစ္လုံးက စက္႐ုံကေန အမွားအယြင္းအတိမ္းအေစာင္းမရွိ
ထုတ္လုပ္လိုက္တယ္ဆိုပါစို႔။ ဒါဆိုရင္ ဘက္ထရီတစ္လုံး
မီးေလာင္ေပါက္ကြဲဖို႔ဆိုတာ အသုံးျပဳသူရဲ့ အမွားေၾကာင့္ ဘက္ထရီကို
ထိခိုက္မိလို႔လည္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဖုန္း လြတ္က်တာမ်ိဳး၊ ဖုန္းကို
တက္ဖိမိတာမ်ိဳးက ဖုန္းရဲ့ ဘက္ထရီအတြင္းပိုင္းက cathode နဲ႔ anode ကို
ျခားထားတဲ့ seperator ကို ပ်က္စီးေစနိုင္ၿပီး short circuit
ျဖစ္နိုင္ပါေသးတယ္။
ဖုန္းဘက္ထရီေတြ မီးေလာင္၊ပ်က္စီးမႈမရွိေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္သင့္လဲ?
ဒီေလာက္ဆိုရင္ Li-ion ဘက္ထရီေတြ၊ အလုပ္လုပ္ပုံနဲ႔ ပ်က္စီးေပါက္ကြဲရတဲ့အေၾကာင္းရင္းတစ္ခ်ိဳ႕ကို နားလည္ေလာက္ၿပီထင္ပါတယ္။
ဒီလို ေပါက္ကြဲ၊ ပ်က္စီးမႈေတြ မျဖစ္ေအာင္ အသုံးျပဳသူေတြ အေနနဲ႔ လိုက္နာသင့္တဲ့အခ်က္ေတြကေတာ့
ဖုန္းအားသြင္းႀကိဳးကို ကိုယ့္ရဲ့ ဖုန္းအမ်ိဳးအစားအတြက္ သတ္မွတ္ၿပီး
ထုတ္ထားတဲ့ အားသြင္းႀကိဳးကိုပဲ အသုံးျပဳသင့္ပါတယ္။ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့
ဖုန္းတစ္လုံးနဲ႔ တစ္လုံး သြင္းရမယ့္ voltage နဲ႔ ampere ပမာဏ
မတူလို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ကိုယ္ေဈးေပါေပါနဲ႔ ဝယ္ထားတဲ့
ဖုန္းအားသြင္းႀကိဳးက ကိုယ့္ရဲ့ သိန္းေက်ာ္တန္ဖုန္းကို
ဒုကၡေပးေကာင္းေပးပါလိမ့္မယ္။
ဖုန္းေတြကို အားျပည့္တာနဲ႔ ျဖဳတ္ထားသင့္ပါတယ္။ iPhone နဲ႔ Android
ဖုန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဖုန္းအားျပည့္တာနဲ႔ ဖုန္းအတြင္းထဲကို
လၽွပ္စစ္စီးဝင္မႈကို အလိုေလ်ာက္ရပ္တန႔္ေပးမယ့္ chip ေတြ ပါဝင္တယ္ဆိုေပမယ့္
အားအၾကာႀကီးသြင္းတာက Li-ion ဘက္ထရီေတြကို ျမန္ျမန္ယိုယြင္း
ပ်က္စီးလာေစပါတယ္။ အဲဒီလို ပ်က္စီးလာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဖုန္းအပူခ်ိန္
ျမင့္တက္တာလိုမ်ိဳး ျပႆနာေတြကလည္း တစ္ဆက္တည္း ပါလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖုန္းရဲ့ ကာဗာကို ျဖဳတ္ၿပီးမွ အားသြင္းသင့္ပါတယ္။ ဖုန္းကို ကာဗာတပ္ထားတာက
ဖုန္းကို အေပၚကေန အေႏြးထည္ ထပ္ဝတ္ေပးထားတာနဲ႔ သေဘာတရားတူပါတယ္။
ဖုန္းကိုယ္ထည္ထဲမွာရွိတဲ့ အပူေတြ အျပင္ထြက္တာကို ေႏွးေကြးေစတဲ့အတြက္
ဖုန္းအားသြင္းေနခ်ိန္နဲ႔ ဖုန္းကို အပူခ်ိန္ျမင့္တက္ေစမယ့္ ဂိမ္းေတြ၊ App
ေတြအသုံးျပဳေနတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ ဖုန္းကာဗာကို ျဖဳတ္ထားတာက အေကာင္းဆုံးပါပဲ။
ဖုန္းပူလာၿပီဆိုရင္ အေအးခံၿပီးမွ ျပန္သုံးသင့္ပါတယ္။ အားသြင္းလို႔ပဲျဖစ္ေစ၊
ဂိမ္းကစားေနလို႔ပဲျဖစ္ေစ ဖုန္းပူလာၿပီဆိုရင္ ခဏေလာက္ ျပန္ၿပီး
အေအးခံၿပီးမွ ဆက္သုံးသင့္ပါတယ္။
ေနေရာင္ေအာက္၊ ဒါမွမဟုတ္ အရမ္းပူတဲ့ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ အၾကာႀကီး
မထားသင့္ပါဘူး။ ဖုန္းဘက္ထရီတစ္လုံးရဲ့ ကန႔္သတ္ခ်က္က အပူခ်ိန္ ၀ ကေန ၄၅
ဒီဂရီအထိပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ေနေရာင္ေအာက္နဲ႔ ကား dashboard ေပၚလို
ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ မထားသင့္ပါဘူး။
နိဂုံးခ်ဳပ္
Li-ion ဘက္ထရီေတြက ေပါက္ကြဲနိုင္တယ္ဆိုေပမယ့္ ေပါက္ကြဲဖို႔
အခြင့္အလမ္းကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးနည္းတဲ့အတြက္ အရမ္းႀကီးေတာ့လည္း
စိုးရိမ္ေနစရာမလိုပါဘူး။ Samsung Note 7 ေတြရဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို
ျပန္ၾကည့္ရမယ္ဆိုရင္ အလုံးေရ ၂ သန္းေက်ာ္မွာမွ အလုံးေရ ၁၀၀ ေက်ာ္သာ
ျပႆနာၾကဳံခဲ့ရတာေၾကာင့္ ျဖစ္နိုင္ေခ်က ဝ.၀၀၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိပါတယ္။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဖုန္းတစ္လုံး ေပါက္ကြဲခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဖုန္းရဲ့
တန္ဖိုးအရေရာ၊ လူကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစနိုင္တာေရာေၾကာင့္မို႔ အေပၚကအခ်က္ေတြကို
သတိထားသင့္တာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။
Credit : Min Hein Kyaw(TechX.com.mm)
